Przemoc psychiczna to jedno z największych zagrożeń dla naszej psychiki. Tyran w domu lub w pracy może zamienić nasze życie w piekło. Policja czy pomoc społeczna w przypadku przemocy psychicznej najczęściej zaczynają działać za późno. Na szczęście, poza skrajnymi przypadkami, z tyranem można sobie poradzić samemu.
Każdy tyran – czy chodzi o jednego z domowników, czy też o szefa w pracy – to w gruncie rzeczy po prostu człowiek, którego przeraża możliwość porażki. Z tego powodu nie potrafi nikomu zaufać, a poczucie bezpieczeństwa zapewnia sobie ograniczając samodzielność ludzi ze swojego otoczenia. W skrajnych przypadkach może uciec się do przemocy fizycznej, ale najczęściej ograniczają się do przemocy psychicznej.
Co za tym idzie, tyran nie jest ani godnym nienawiści demonem, ani strażnikiem chroniącym Cię przed złem tego świata! To jedynie człowiek cierpiący na irytujące zaburzenie osobowości, często nie zdający sobie sprawy z tego, że jego zachowania to przemoc psychiczna. Pomoc dla niego nie jest, niestety, czymś, co możesz mu zaoferować – do tego wymagana jest pomoc specjalisty. Możesz jednak zminimalizować negatywne skutki przemocy psychicznej stosowanej wobec Ciebie.
Jak walczyć z przemocą psychiczną? Postaraj się zastosować do porad zamieszczonych poniżej – powinny pomóc!
Podstawa:
Staraj się unikać wchodzenia w relacje z tyranami. Przemoc psychiczna to domena konkretnego typu ludzi. Nawet najbardziej niezależny człowiek o najsilniejszej psychice z rzadka wychodzi ze spotkania z tyranem bez szwanku. Jesteśmy zwierzętami społecznymi, a co za tym idzie nigdy nie jesteśmy w pełni odporni na przemoc psychiczną. Nie ryzykuj!
Jeżeli już jesteś w toksycznej relacji, zacznij od oceny poziomu zagrożenia. Jeżeli przemoc psychiczna przybiera formy skrajne lub ociera się o przemoc fizyczną (krzyki, niszczenie przedmiotów, trzaskanie drzwiami) – poszukaj natychmiast fachowej pomocy oraz wsparcia przyjaciół! Pierwszą rzeczą, której uczy się tyran, jest takie manipulowanie ludźmi, żeby byli przekonani, iż nie ma szans na skuteczną pomoc zewnętrzną – osamotnioną jednostką łatwiej jest manipulować! TO NIE JEST PRAWDA!
Co jednak zrobić, kiedy znaleźliśmy się w jednej rodzinie lub pracy z tyranem?
1. Zachowuj się spokojnie i bądź cierpliwy. Okazywanie irytacji nie pomoże w zwalczaniu przemocy psychicznej – wściekłość jest po prostu jej kolejnym objawem. Pamiętaj też, że właściwie nie ma sposobu na to, aby zadowolić tyrana. Cokolwiek zrobisz, i tak będzie nie tak – nie ma się co denerwować, że znowu nie zostaliśmy docenieni.
Zamiast tego, zwłaszcza jeśli masz problem z przemocą psychiczną w swoim związku, po prostu zakończ go – powiedz, że potrzebujesz chwili przerwy… i już nigdy nie wracaj do tyrana nawet, jeśli będzie cię o to błagał! Granie na poczuciu winy to kolejny sposób manipulacji Tobą! Jeżeli ktoś stosuje wobec Ciebie przemoc fizyczną, ani nie możesz mu pomóc, ani on sam nie może się zmienić (chyba, że przejdzie jakąś długotrwałą terapię).
Jeżeli jesteś nastolatkiem, a masz problem z przemocą psychiczną stosowaną przez rodziców (często myloną ze zwykłą nadopiekuńczością), postaraj się utrzymać nerwy na wodzy, zawsze wyglądaj na zajętego, najlepiej w sposób, który Twoi rodzice będą musieli uznać za „właściwy” – drużyna harcerska, zajęcia pozalekcyjne, lektura książek. Wymyśl takie zajęcia, które utrzymają Cię z dala od nich – i znajdź sobie ludzi, z którymi chcesz przebywać (dokonanie ze znajomymi „inwazji” na jakąś drużynę harcerską jest jednym ze skuteczniejszych wyjść) i licz dni do pełnoletności, a potem szybko wyprowadź się gdzieś (najlepiej na studia). Niezależnie od tego, co mogą wmawiać Ci rodzice, dasz sobie radę – każdy przez to przechodził!
2. Naucz się odczytywać ich poziom stresu. Przeciętny tyran nie ma pojęcia o tym, jak radzić sobie ze stresem, i wyładowuje go w formie przemocy psychicznej na swoim otoczeniu. W momencie, gdy „przepala mu się bezpiecznik”, schodź mu z drogi – wyjdź z domu na kolejny kurs, albo na umówione spotkanie z mamą, jedź z pilną sprawą do magazynu firmy…
3. Nie bierz tego, co mówi tyran, do siebie. Przemoc psychiczna jest tylko o tyle skuteczna, o ile pozwalasz jej się dotknąć. Twoje inicjatywy będą odrzucane jako niedorzeczne, pomysły kradzione lub ignorowane, a wszystkie Twoje osiągnięcia w życiu minimalizowane. Pamiętaj – przemoc psychiczna to najczęściej efekt działania zaburzonego umysłu. Wszystko, co usłyszysz, ma tylko jeden cel – zmanipulować Cię i przekonać, że jesteś w pełni zależny od tyrana.
To, co słyszysz NIE MA NIC WSPÓLNEGO Z OBIEKTYWNĄ PRAWDĄ! Nawet Einsteinowi można byłoby udowodnić, że jest niedouczonym i niesamodzielnym kretynem, który zawdzięcza wszystko przypadkowi, a tak naprawdę niczego nie dokonał. Przemoc psychiczna polega m.in. na tym, że podkreśla się negatywne elementy Twojej psychiki pomijając pozytywne. Każdy człowiek składa się zarówno ze swoich mocnych stron, jak i słabości – i nikt nie jest tutaj wyjątkiem.
4. Zajmij się swoim własnym życiem. Pomóż sobie i skieruj swoje życie na właściwe tory. Częstym objawem u ofiar przemocy psychicznej jest „zmniejszenie się” świata i zaburzenie perspektywy – tyran i nasz mały światek staje się wszystkim, czym żyjemy. Zawsze są inne prace, które można podjąć (a w większości z nich nie spotkasz się z szefem-tyranem) oraz inne związki, w które możesz wejść (tyran trzyma Cię przy sobie tylko dlatego, że potrafi Tobą manipulować, a nie dlatego, że nie zechce Cię nikt inny). A jeżeli jesteś nastolatkiem, to władza twoich rodziców jest ograniczona czasowo – już niedługo będziesz poszukać sobie własnego miejsca w życiu.
5. Znajdź sobie inny punkt odniesienia. Najlepiej innych znajomych (starych lub nowych) – idealnie byłoby, gdyby ludzie Ci nie tylko pozostawali poza sferą wpływów tyrana, ale także byli w pełni odporni na jego wpływ. Tutaj uwaga: czasami zdarza się, że uciekając przed przemocą psychiczną szukamy pomocy u innego tyrana, myląc kontrolę z ochroną. Szukaj ludzi, którzy będą Cię doceniać – nie tylko komplementować, ale naprawdę słuchać i liczyć się z Twoim zdaniem.
6. Odbuduj szacunek dla samego siebie. Utrata poczucia własnej wartości to efekt zniszczeń dokonanych przez przemoc psychiczną i pierwsza rzecz, którą musisz się zająć wychodząc z toksycznej relacji. Pamiętaj również, że poczucie własnej wartości stanie się podstawowym celem ataku tyrana, gdy tylko ten zorientuje się, że odchodzisz. Najpewniej zrobi wszystko, aby je zniszczyć – nawet jeśli nie zdają sobie z tego sprawy, tyrani podświadomie wiedzą, że jeśli zniszczą Twój szacunek do samego siebie, będą w stanie powstrzymać Cię przed odejściem.
7. Nie oceniaj się zbyt surowo. Każdemu człowiekowi można udowodnić, że jest nikim. Każdego można wmanewrować w niewygodną sytuację albo postawić przed nim zadanie, którego nie jest w stanie wykonać. Ale świadczy to źle jedynie o sprawcy tych nieszczęść, a nie o ofierze. Nie zamęczaj się myśleniem o swoich porażkach czy straconym czasie. Czeka na Ciebie Twoje własne życie – z którym będziesz mógł zrobić, co zechcesz. A nawet, jeśli miałoby Ci się to nie udać, wszystko jest lepsze, niż cudza tyrania.
8. Nie próbuj zmienić tyrana. Tego nie da się zrobić bez fachowej pomocy – a i wtedy efekty mogą być ograniczone. Jeżeli masz zamiar wejść w trwały związek z tyranem, nie rób tego. Przemoc psychiczna w związku na pewno się nie zmniejszy, ale będzie narastać z czasem.